Rozwód to jeden z najtrudniejszych momentów w życiu człowieka. Decyzja o zakończeniu małżeństwa często poprzedzona jest długim okresem rozterek, prób ratowania związku i refleksji nad przyszłością. Bywa jednak, że nawet gdy jeden z małżonków jest już pewien, że chce zakończyć związek, drugi stanowczo odmawia zgody na rozwód.
Często to właśnie brak porozumienia w tej sprawie dodatkowo potęguje stres i emocjonalne napięcie. W takich sytuacjach pojawia się pytanie – czy rozwód w ogóle jest możliwy bez zgody drugiej strony? Czy sąd może orzec rozwód wbrew woli jednego z małżonków?
Czy zgoda na rozwód jest konieczna?
W polskim systemie prawnym nie istnieje przepis, który wprost wymaga zgody obu małżonków na rozwód. W teorii wystarczy, że jeden z małżonków złoży pozew o rozwód, a sąd rozpatruje sprawę pod kątem przesłanek wskazanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Należy jednak pamiętać, że brak zgody może mieć wpływ na przebieg postępowania oraz ocenę sytuacji przez sąd.
W praktyce sąd musi zbadać, czy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, czyli zerwanie wszystkich trzech więzi: emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej. Jeśli tak – rozwód może zostać orzeczony. Jednak nawet wtedy sąd ma obowiązek zbadać, czy nie zachodzą tzw. negatywne przesłanki rozwodowe.
Kiedy sąd może odmówić rozwodu?
Zgodnie z przepisami, sąd nie może orzec rozwodu w trzech przypadkach:
- Jeżeli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci – chodzi tu przede wszystkim o sytuację, gdy rozstanie rodziców mogłoby poważnie wpłynąć na ich psychikę, wychowanie czy poczucie bezpieczeństwa.
- Jeśli rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego – ta przesłanka ma charakter ocenny i może obejmować np. sytuację, gdy jeden z małżonków jest ciężko chory i całkowicie zależny od drugiego.
- Gdy rozwodu żąda wyłącznie małżonek winny rozkładu pożycia, a drugi nie wyraża na to zgody – i to właśnie ta ostatnia przesłanka wzbudza najwięcej emocji.
Brak zgody jako przeszkoda – czy zawsze skuteczna?
W sytuacji, gdy jeden z małżonków żąda rozwodu, a drugi nie wyraża zgody, sąd musi ustalić, czy odmowa jest uzasadniona. Jeśli małżonek odmawiający rozwodu nie jest współwinny rozkładu pożycia, a rozwodu żąda wyłącznie strona całkowicie winna – co do zasady, sąd nie powinien wyrazić zgody na rozwód. Jest to ochrona osoby, która nie przyczyniła się do rozpadu małżeństwa.
Jednakże, jak wskazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego, nawet w takiej sytuacji sąd może orzec rozwód – jeśli brak zgody małżonka niewinnego jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. A więc wtedy, gdy odmowa nie ma racjonalnego uzasadnienia, a jej celem jest np. złośliwość, chęć zemsty lub utrudnianie życia byłemu partnerowi.
Co oznacza sprzeczność z zasadami współżycia społecznego?
Zasady współżycia społecznego to ogólne normy moralne i etyczne, obowiązujące w społeczeństwie. W kontekście rozwodów oznacza to, że sąd może uznać brak zgody za nieuzasadniony i nieakceptowalny społecznie, jeśli:
- małżonkowie nie mieszkają razem od lat;
- nie utrzymują ze sobą żadnych relacji;
- nie ma między nimi więzi emocjonalnych, fizycznych ani ekonomicznych;
- a druga strona swoją odmową chce jedynie utrudnić życie powodowi.
W takim przypadku sąd może uznać, że formalna zgoda nie jest potrzebna – i orzec rozwód mimo sprzeciwu jednej ze stron.
Dowody i argumenty – co pomaga w sprawie?
Aby wykazać, że brak zgody na rozwód jest nieuzasadniony, warto przygotować się do sprawy. Pomocne mogą być:
- zeznania świadków, np. rodziny, przyjaciół, sąsiadów;
- dokumenty potwierdzające osobne zamieszkiwanie;
- korespondencja świadcząca o braku relacji;
- dowody na to, że odmowa wynika z pobudek osobistych, np. chęci zemsty.
Sąd nie działa automatycznie – każdą sytuację ocenia indywidualnie. Dlatego odpowiednie przygotowanie i profesjonalne wsparcie prawne mają kluczowe znaczenie.
Czy zawsze warto walczyć o rozwód mimo braku zgody?
To trudne pytanie. Z jednej strony, każdy człowiek ma prawo do szczęścia i życia bez przymusu pozostawania w fikcyjnym związku. Z drugiej – rozwód to decyzja ostateczna, która wpływa na wiele aspektów życia: relacje rodzinne, majątek, dzieci. Jeśli mimo wszystko związek jest całkowicie martwy, a brak zgody jest jedynie formą odwetu – nie należy rezygnować. Prawo daje możliwość rozwiązania małżeństwa także w takich przypadkach.
Pomoc prawna w sytuacji braku zgody
Postępowania rozwodowe, w których jedna ze stron odmawia zgody, są zazwyczaj bardziej złożone. Wymagają dokładnego przygotowania, argumentacji i znajomości orzecznictwa. Dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który potrafi udowodnić, że rozwód jest jedynym rozsądnym rozwiązaniem, a sprzeciw drugiej strony nie zasługuje na ochronę.
Jeśli znajdujesz się w takiej sytuacji – nie jesteś sam. Pomagamy w sprawach rozwodowych, w tym również w tych trudnych, gdy druga strona robi wszystko, by utrudnić rozstanie. Z nami odzyskasz spokój i poczucie kontroli nad swoim życiem. Skontaktuj się z nami już dziś.
